Hitte protocol

Het veranderende klimaat (global warming  of climate change) maakt het nodig om voor het welzijn van de schapen een inzichtelijk hitteprotocol te hanteren. Omdat NVWA / dierenbescherming ed voornamelijk kijken naar geweide en opgestalde dieren is het noodzakelijk dat wij een eigen protocol hanteren. Immers onze dieren moeten looparbeid verrichten en komen op plekken waar weinig of geen drinkwater beschikbaar is. Het natura 2000 gebied de Borkeld is namelijk erg droog. Om tot dit protocol te komen hebben wij specifiek gekeken naar de maatregelen voor gescheperde kuddes gehouden in gebieden met excessieve weersomstandigheden zoals grote droogte en temperaturen > 42 °C zoals zuid Afrika.

Hittestress bij schapen is herkenbaar aan:

• ademhalingsfrequentie is hoger dan normaal
• open bek-ademhaling of pompende ademhaling
• zweten, kwijlen of schuimen
• trillen
• verlies van coördinatie
• onrust onder de dieren
• lusteloos (in een later stadium van hittestress)

Hitteprotocol schapen:

Het hitteprotocol wordt geactiveerd bij 27 °C hoogste dagtemperatuur zoals aangegeven door KNMI. Bij 32 °C wederom hoogste dagtemperatuur aangegeven door KNMI staken we tijdelijk de begrazing.

Voor de dagelijkse begrazing vertrek met het eerste licht vanaf de nachtweide naar het begrazingsgebied. Daar de schapen laten we de schapen grazen. Vanaf 11 uur volgt een langzame terugtocht, zoveel mogelijk in de schaduw met regelmatig een rust en eetmoment. Totdat uiterlijk 13.00 uur de schapen weer terug zijn op het weiland. Dit teruglopen is warm voor de schapen, dus zo min mogelijk drijven, stress vermijden en schaduwplekken opzoeken.

De schapen worden geschoren rond de langste dag.  Wol beschermd niet alleen tegen koude maar isoleert ook tegen hitte.Speciale aandacht is er voor het verbranden van de huid door UV straling. Vooral lichte neuzen van zowel honden als schapen zijn hier ontvankelijk voor. Hiertegen kunnen ze worden behandeld met anti zonnebrand factor 30.

Bij temperaturen boven de 32 °C (wederom hoogste dagtemperatuur, aangegeven door KNMI) zetten wij hitteprotocol weides op met flexinetten onder de bomen. Meestal aan de Veenweg. Er wordt dan niet meer gelopen met de schapen. Drie keer per dag wordt het water gecontroleerd op versheid en voldoende hoeveelheid. Ook worden er mineraalemmers en zoutblokken geplaatst. Vaak zult u een aanhanger met zwarte 1000 liter IBC’s (tegen alg-groei)  bij de weide zien staan. Hier zit water voor de schapen in.

Water bij de nachtweide wordt 2x per dag gecontroleerd op versheid en voldoende hoeveelheid. ’s Morgens bij vertrek en ’s middags bij terugkomst. Bij langer aanhoudende hitte en veel watergebruik (oa door zogende lammeren) kunnen we besluiten om ook ’s avonds voor het donker nog eens te controleren en evt aan te vullen.

Bij langer aanhoudende hitte > 1 week plaatsen we één of meerdere balen voordroogkuil in de weide, omdat de schapen dan overdag een verminderde eetlust hebben en niet voldoende toekomen aan het opnemen van voer. De nachtweide houden we namelijk zo veel mogelijk kaal. Schapen moeten eten op de aangewezen begrazingsplekken en zo beperken we besmetting met Heamonchus wormen. Er zijn emmers met supplementen en zoutblokken beschikbaar die standaard al in de weide staan. Zo nodig zorgen we voor vers water op de begrazingsplek.

Schaduw in de nachtweide is beschikbaar doordat er bomen omheen staan. Verder plaatsen we dit voorjaar in het midden van de weide 6 bomen ca 15 tot 20 meter uit elkaar in een heksenkring, met bescherming tegen vraat. Dit om ook in de toekomst een voldoende grote schaduwplek te geven.

Hitteprotocol schapenhonden:

Een speciaal hoofdstukje is bedoelt voor de schapenhonden. Ook zij hebben last van de hitte, en moeten vaak ook nog hard werken.

De herders zorgen voor voldoende water: minimaal 2 liter per hond. Eventueel kan met het plaatsen van water voor de schapen ook extra water voor de honden aangevoerd worden.

De honden laten we gedurende de dag zoveel mogelijk (desnoods aangelijnd) in de schaduw liggen. Aan het einde van de dag wacht hun nog de taak om in de warmte de schapen terug te brengen. Verdeel hun krachten! Wissel honden af, laat ze regelmatig om en om rusten en werken.

Voor de honden zijn speciale supplementen en elektrolyten  beschikbaar om in het werk verbruikte energie, mineralen en vitamines weer snel aan te vullen.

Bij temperaturen boven 32 °C  (hoogste dagtemperatuur KNMI) worden honden vrijgesteld van werk. De schapen staan dan in hitteprotocol weides en blijven daar totdat temperaturen weer zakken. Mochten er verplaatsingen noodzakelijk zijn, doen we die ’s morgens vroeg.